ทำเบียร์เอง จากน้ำส้วม เมื่อนักต้มเบียร์เปลี่ยนวิกฤติเป็นโอกาส!

ทำเบียร์จาก “น้ำส้วม” มีอยู่จริง!
เรื่องทั้งหมดเริ่มต้นเมื่อห้าปีก่อน ตอนที่ผมได้รับโทรศัพท์จาก Owen Ogletree นักเขียนเบียร์/กูรูท่องเที่ยว และผู้ตัดสิน BJCP เขาถามว่า สโมสรโฮมบริว Savannah Brewers League สนใจจะช่วยจัดการแข่งขันทำเบียร์ที่งานประชุมประจำปีของ สมาคมผู้เชี่ยวชาญด้านน้ำแห่งจอร์เจีย (GAWP) ที่เมืองซาวันนาห์หรือไม่

แนวคิดมาจาก Marilyn Hall ประธานคณะกรรมการ Reuse ในตอนนั้น หลังจากการประชุมปี 2019 เธอเสนอไอเดียจัดการประกวดโฮมบริว และเทศกาลเบียร์ภายใต้ชื่อ ReBrew

แต่มี “เงื่อนไขพิเศษ”: เบียร์ทั้งหมดต้องทำจากน้ำที่ผ่านการบำบัดจากโรงงานบำบัดน้ำเสียท้องถิ่น!
 ในฐานะวิศวกรน้ำ (ที่เคยทำ “poo brew” จากน้ำบำบัดมาก่อน) ผมจึงรู้สึกสนใจทันที ถึงแม้จะรู้ว่าจะต้องเจออุปสรรคไม่น้อยก็ตาม… และสุดท้ายกว่าทุกอย่างจะสำเร็จก็กินเวลาถึง ห้าปีเต็ม


วิกฤตน้ำ และเหตุผลที่ต้องหาทางเลือก
ในภูมิภาคตะวันออกเฉียงใต้ของสหรัฐฯ ความท้าทายด้านทรัพยากรน้ำมีแนวโน้มจะรุนแรงขึ้น ทั้งจากภัยแล้ง ความต้องการที่เพิ่มขึ้น และแรงกดดันอื่นๆ การพัฒนาแหล่งน้ำทางเลือก เช่น การนำน้ำเสียมาผลิตเป็นน้ำดื่ม จึงกลายเป็นสิ่งจำเป็น

อุตสาหกรรมเบียร์ใช้น้ำสูงมาก เฉลี่ย 6 แกลลอนน้ำ ต่อเบียร์ 1 แกลลอน หลายโรงเบียร์ระดับโลก เช่น Lagunitas และ Carlsberg จึงเริ่มปรับปรุงการจัดการน้ำ ทั้งการนำน้ำกลับมาใช้ซ้ำ และใช้ผลพลอยได้จากกระบวนการผลิต (เช่น มีเทน) มาผลิตพลังงาน

ดังนั้น ReBrew จึงไม่ใช่แนวคิดใหม่เสียทีเดียว แต่เป็นการต่อยอดเป้าหมายด้านการให้ความรู้และการอนุรักษ์น้ำของ GAWP


จาก “Toilet to Tap” สู่แก้วเบียร์
ในหลายเมืองของสหรัฐฯ น้ำเสียที่ผ่านการบำบัดถูกนำไปใช้แล้วทั้งในงานเกษตร อุตสาหกรรม ระบบทำความเย็น และแม้แต่น้ำดื่ม เทคโนโลยีบำบัดสมัยใหม่ทำให้น้ำปลอดภัย และได้มาตรฐานสูง แต่สิ่งที่ยากจะเอาชนะคือ “ปมทางจิตใจ” ของผู้บริโภค

เพื่อแก้ความรู้สึกนี้ GAWP จึงร่วมมือกับ Savannah Brewers League จัดงานแข่งขันเบียร์ โดยใช้น้ำบำบัดที่ผ่านกระบวนการขั้นสูง เช่น Ozonation, Biofiltration และการเติมคลอรีนขั้นสุดท้าย จนถึงระดับมาตรฐานน้ำดื่ม จากนั้นน้ำจะถูกขนส่งไปซาวันนาห์ให้ผู้เข้าแข่งขันนำไปต้มเบียร์

น้ำซ้ำใช้ (reuse water) นี้มีคุณภาพใกล้เคียงกับน้ำประปาเมืองพิลเซน ประเทศเช็ก ซึ่งขึ้นชื่อว่านุ่ม และแร่ธาตุต่ำ เหมาะกับการต้มเบียร์ และสามารถปรับแต่งด้วยการเติมเกลือแร่ตามสไตล์ได้


อุปสรรคที่ยาวนาน
●      2020: ทุกอย่างพร้อม แต่งานต้องยกเลิกเพราะโควิด



●      2021–2022: งานยังไม่สามารถกลับมาเต็มรูปแบบ



●      2023: ระบบบำบัดถูกเปิดใช้อีกครั้ง และน้ำถูกส่งมายังซาวันนาห์เรียบร้อย แต่ศูนย์ประชุมกำลังปิดปรับปรุง ทำให้ต้องเลื่อนอีก



น้ำที่เก็บไว้ 300 แกลลอนถูกทดสอบ และพบว่ายังดี เพียงแต่มี สาร THMs ที่เกิดจากการเติมคลอรีนในระยะยาว โชคดีที่ต้มเพียง 3 นาทีก็ระเหยออกหมด ทำให้ผู้จัดกำหนดให้ผู้เข้าแข่งขันทุกคนต้องต้มเบียร์อย่างน้อย 60 นาทีเพื่อความปลอดภัย

นอกจากนี้ยังมีความช่วยเหลือจากชุมชนเบียร์ท้องถิ่น เช่น Coastal Empire Beer Co. ที่ช่วยเก็บน้ำ และ Service Brewing ที่ยอมเป็นเจ้าภาพจัดงาน หลังจาก Moon River Brewing Co. ต้องปิดกิจการกะทันหันก่อนงานเพียง 3 สัปดาห์


วันงานจริง
ก่อนเริ่มงาน ผมและ Michael Watts ได้บรรยายเรื่องการนำน้ำกลับมาใช้ใหม่ จากนั้นจึงรีบไปช่วยทีม Savannah Brewers League ที่เตรียมงานไว้พร้อมแล้ว

ทว่าครึ่งชั่วโมงก่อนเริ่ม มีเหตุจมน้ำในแม่น้ำซาวันนาห์ ทำให้การเดินเรือ และเรือข้ามฟากถูกสั่งปิดด่วน สุดท้ายเจ้าหน้าที่ต้องเร่งหารถราง และรถบัสมารับผู้ร่วมงานข้ามฝั่งมาแทน

แม้จะมีปัญหา แต่บรรยากาศงานก็คึกคัก ผู้เข้าร่วมกว่า 150 คนได้ลิ้มรสเบียร์จากน้ำ reuse ที่สมาชิกสโมสรต้มไว้ถึง 10 สูตร ตั้งแต่ลาเกอร์อ่อนๆ ไปจนถึงฟาร์มเฮาส์เบียร์ งานนี้มีทั้งรางวัล People’s Choice และ BJCP To-Style มอบให้


บทส่งท้าย
กว่าที่งาน ReBrew จะเกิดขึ้นจริงได้ ใช้เวลาถึง ห้าปี และความพยายามจากผู้คนมากมาย ทั้งโฮมบริวเวอร์ มืออาชีพ ทีมงาน GAWP และอาสาสมัครทุกคน

ผมรู้สึกซาบซึ้งใจที่ทุกคนร่วมแรงร่วมใจกันจนสำเร็จ และที่สำคัญคือได้ส่งต่อแนวคิดเรื่อง ความยั่งยืนและการใช้น้ำอย่างรู้คุณค่า ให้กับคนรักเบียร์ด้วยกัน